فردوسی‌پور در ادامه تأکید کرد: بعضی کارها عبث است. یکسری کلمات در زبان گزارش‌های فوتبال سیما جا افتاده است، شاید این کلمات غلط مصطلح باشد ولی استفاده از غلط مصطلح، بهتر از واژگانی است که برای شنونده عجیب و غریب به نظر بیاید. به هرحال واژه‌هایی مثل کاپیتان، کرنر و ضربه ایستگاهی در زبان فارسی جا افتاده است.

 دادنا: در ابتدای این نشست دکتر شهرام مدرس خیابانی به ارایه مقاله‌ای تحت عنوان «آسیب‌شناسی زبان در گزارش‌های فوتبال سیما» پرداخت.

به گزارش ایسنا، وی در این گزارش، ۱۵ دقیقه‌ی پایانی ۱۲ گزارش زنده فوتبال یک سال اخیر که توسط چهار تن از گزارشگران برتر سیما ارایه شده بود را بررسی کرد و در پایان به منظور کاهش ناهنجاری‌های زبانی راهکارهایی پینشهاد داد که عبارتند از یک‌دستی و دقت در تلفظ واژه‌ها، پرهیز از وقفه‌های طولانی، دقت در کاربرد عناصر زبرزنجیری، توجه به متن مسابقه، دوری جستن از اظهارنظرهای شخصی، دقت در کاربرد واژه‌ها و عبارت‌ها و آشنایی با بازیکنان دو تیم پیش از آغاز مسابقه.

***

در ادامه‌ی این نشست موسی اسوار ـ رییس شورای عالی ویرایش ـ با بررسی رویکرد این شورا به مقوله ورزش پرداخت و گفت: وقتی پشت تریبون عمومی رسانه‌ قرار می‌گیریم باید سعی کنیم یکسری ساختارها را رعایت کنیم؛ درحال حاضر زمان، زمان ادبیات شفاهی است و مسامحات زبانی جزو ذات رسانه است.

اسوار در ادامه به ذکر ملاحظاتی در خصوص مقاله آسیب‌شناسی زبان در گزارش‌های فوتبال سیما پرداخت و مثال‌هایی درباره راهیابی زبان مخصوص گزارشگران به زبان مردم عادی ذکر کرد و گفت: برای نخستین‌ بار واژه‌هایی مثل «را» بعد از فعل و حرف اضافی «از» برای باختن و واژه «بردن به» جای «بردن از» در گزارش‌های ورزشی عنوان شد و به زبان عامیانه مردم نیز راه پیدا کرد.

وی در ادامه تأکید کرد: باید اجازه دهیم زبان را خود مردم انتخاب کنند، نه اینکه از تریبون عمومی یک اصطلاح را وارد زبان کنیم و بعد بگوییم این زبان عمومی مردم است.

***

در بخش دیگری از نشست «آسیب‌شناسی زبان در گزارش‌های فوتبال سیما» حسین ذکایی ـ دبیر شورای هماهنگی ورزش صداوسیما ـ گفت: با توجه به اینکه من سال‌های بسیاری در برنامه‌سازی ورزشی فعالیت کرده‌ام، باید بگویم بد نیست در پژوهش‌هایی که به گزارش‌های فوتبال می‌پردازند، مسایلی را نیز که گزارشگران با آن مواجه هستند، عنوان کنند.

وی افزود: در حوزه‌ی تلفظ واژه‌ها سعی کرده‌ایم قبل از رویدادهای مهمی مثل جام جهانی و جام ملت‌ها نشست‌های فوری با گزارشگران داشته باشیم تا به هماهنگی‌هایی برسیم هرچند این هماهنگی‌ها کامل نبوده است. در مواردی مثل توجه به متن مسابقه نیز همیشه این مسأله را به گزارشگرها تأکید کرده‌ایم؛ هرچند گاهی گزارشگرها به سمت حاشیه می‌روند.

ذکایی در ادامه به ذکر مثالی در این زمینه پرداخت و یادآور شد: حتی اساتیدی که سال‌ها یک درس را ارایه کرده‌اند، بدون اشکال نیستند. در یک گزارش ۹۰ دقیقه‌ای فوتبال، مسایلی مثل اینکه گزارشگر قبل از گزارش چه‌قدر وقت داشته یا اینکه چه زمانی به او اطلاع داده‌ایم تا برای گزارش آماده شود، مسایل مهمی هستند که حتما باید در چنین گزارش‌هایی لحاظ شوند.

ذکایی در پاسخ به پرسش یکی از حضار درباره‌ی معیارهای انتخاب گزارشگر بازی‌های خاص، گفت: معیارهایی به صورت نانوشته وجود دارند؛ این گزارشگرها به صورت آمار و ارقامی که از بازی‌های قبلی در اختیار داریم مشخص می‌شود. همچنین چینش خاصی در ذهن متولی برنامه است که با هماهنگی با مدیران بالاتر در نظر گرفته می‌شود.

***

عادل فردوسی‌پور نیز در این نشست در سخنان کوتاهی به بررسی وضعیت گزارشگران در سیما پرداخت و گفت: گزارشگران مشکلات کاری زیادی دارند و با کمترین دستمزد کار می‌کنند.

وی درباره‌ی نقدهایی که به زبان گزارش‌های فوتبال سیما وارد شده بود، گفت: هفت یا هشت سال پیش جلساتی برگزار می‌شد و در آنها به ما می‌گفتند، مثلا به جای واژه «کاپیتان» از واژه «مهیار» استفاده کنیم.

فردوسی‌پور در ادامه تأکید کرد: بعضی کارها عبث است. یکسری کلمات در زبان گزارش‌های فوتبال سیما جا افتاده است، شاید این کلمات غلط مصطلح باشد ولی استفاده از غلط مصطلح، بهتر از واژگانی است که برای شنونده عجیب و غریب به نظر بیاید. به هرحال واژه‌هایی مثل کاپیتان، کرنر و ضربه ایستگاهی در زبان فارسی جا افتاده است.

این گزارشگر فوتبال و تهیه‌کننده برنامه «نود» در ادامه خاطرنشان کرد: در یک دوره‌ای همه گزارشگران شروع کردند به اینکه در مورد بازیگران داخل زمین اطلاعات بدهند ولی افرادی مثل من و مزدک میرزایی دیدیم که این کار برای مدتی شاید در هفت‌ سال پیش جالب بود ولی درحال حاضر که همه اینترنت دارند و حتی یک نوجوان می‌تواند از طریق اینترنت به اطلاعاتی در مورد بازیکنان دست پیدا کند، نمی‌توان درباره‌ی هر ۲۲ بازیکن داخل زمین اطلاعات داد.

***

در بخش دیگری از این نشست، مزدک میرزایی گفت: ۱۰ سال پیش که گزارشگرانی مثل جواد خیابانی و عادل فردوسی‌پور وارد این عرصه شدند، میزگردهایی گذاشته می‌شد که در آنها اشکالات زبانی هر فرد را به او یادآور می‌شدند و کارنامه کاری‌اش را در طی هفته در اختیارش قرار می‌دادند. این کار دو یا سه سال ادامه پیدا کرد، اما مشخص نشد که کار خوبی بوده یا نه؛ این کار قطع شده و درحال حاضر نیز همان مطالب را از طرق دیگر به ما گوشزد می‌کنند.

*** حاشیه

ـ عادل فردوسی پور ، جواد خیابانی مزدک میرزایی، پیمان یوسفی، بهرام شفیع و جهانگیر کوثری از گزارشگران دعوت شده به این نشست بودند که تنها مزدک میرزایی و عادل فردوسی‌پور در آن شرکت داشتند.

ـ حسین آقازمانی (مدیر گروه ورزش شبکه سه) نیز قرار بود در این نشست شرکت کند که حسین ذکایی به عنوان نماینده او در نشست آسیب‌شناسی گزارش‌های فوتبال سیما شرکت کرد.

ـ عادل فردوسی پور و مزدک میرزایی با تاخیری یک ساعته به مراسم رسیدند و فردوسی‌پور نیز نشست را پیش از پایان ترک کرد.

ـ انتقاد عادل فردوسی‌پور به وضعیت گزارشگران در سیما و دستمزدهای پایین آنها از نکات جالب توجه این نشست بود.

ـ نشست آسیب‌شناسی گزارش‌های فوتبال سیما نخستین جلسه از سلسله نشست‌های آسیب‌شناسی زبان در برنامه‌های صدا و سیما بود.

ـ گزارشگران حاضر در این نشست به مطالب عنوان شده تحت عنوان ایرادات زبانی گزارشگران انتقاداتی وارد و عنوان کردند که این مسائل جزو اصطلاحات رایج هستند و باید از آنها چشم‌پوشی کرد.